Στα αρχαία κινητά μνημεία περιλαμβάνονται:

-  αυτά που χρονολογούνται έως και το 1453, 
-  τα μεταγενέστερα του 1453, που χρονολογούνται έως και το 1830 και αποτελούν ευρήματα ανασκαφών ή άλλης αρχαιολογικής έρευνας ή που αποσπάσθηκαν από ακίνητα μνημεία, καθώς και οι θρησκευτικές εικόνες και λειτουργικά αντικείμενα της ίδιας περιόδου, 
-   τα μεταγενέστερα του 1453, που χρονολογούνται έως και το 1830, δεν υπάγονται στην παραπάνω περίπτωση και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της κοινωνικής, τεχνικής, λαογραφικής, εθνολογικής, καλλιτεχνικής, αρχιτεκτονικής, βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής ή επιστημονικής σημασίας τους.

Τα πολιτιστικά αγαθά που δεν υπάγονται σε αυτές τις περιπτώσεις χαρακτηρίζονται μνημεία μόνο με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού.

Τα αρχαία κινητά μνημεία που χρονολογούνται έως και το 1453 και τα αρχαία κινητά μνημεία που αποτελούν ευρήματα ανασκαφής ή άλλης αρχαιολογικής έρευνας ανεξάρτητα από τη χρονολόγησή τους ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα και νομή, είναι ανεπίδεκτα χρησικτησίας και είναι εκτός συναλλαγής

Σε  φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να χορηγηθεί  άδεια κατοχής κινητού αρχαίου μετά από αίτησή του.  Η άδεια δεν χορηγείται εάν:
- το αρχαίο είναι ιδιαίτερα μεγάλης επιστημονικής ή καλλιτεχνικής σημασίας και είναι ανάγκη να βρίσκεται υπό την άμεση προστασία του Δημοσίου,
- ο αιτών δεν διασφαλίζει την ικανοποιητική φύλαξη και διατήρησή του (ιδίως εάν δεν δηλώνει κατάλληλο τόπο για τη φύλαξή του)
- ο αιτών δεν παρέχει τα εχέγγυα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του κατόχου

Όταν ο κάτοχος αρχαίου που χρονολογείται έως και το 1453 αποβιώσει, χορηγείται άδεια κατοχής στον κληρονόμο του, εφόσον υποβάλει σχετική αίτηση και εάν δεν συντρέχουν οι πιο πάνω αναφερθείσες προϋποθέσεις. Η κατοχή δύναται να μεταβιβάζεται μετά τη γνωστοποίηση στην Υπηρεσία την πρόθεσή μεταβίβασης και τα στοιχεία του υποψήφιου κατόχου, ο οποίος υποχρεούται να υποβάλει αίτηση για άδεια κατοχής.

Υποχρεώσεις κυρίων και κατόχων: Ο κάτοχος κινητού αρχαίου και ο κύριος αρχαίου ή άλλου κινητού μνημείου:
- ευθύνεται για την ασφάλεια και τη διατήρησή του.
- οφείλει να γνωστοποιήσει  στην Υπηρεσία τον ακριβή τόπο φύλαξής του, κάθε μετακίνησή του στην οποία προτίθενται να προβούν καθώς και τυχόν απώλειά του.
- οφείλει να επιτρέπει  την περιοδική ή έκτακτη επιθεώρησή του αρχαίου από την Υπηρεσία ύστερα από έγγραφη ειδοποίηση.
- υποχρεούται να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα συντήρησης.
- οφείλει να διευκολύνει τη φωτογράφηση και μελέτη των μνημείων από ειδικούς επιστήμονες στους οποίους χορηγείται σχετική άδεια από την Υπηρεσία.
- οφείλει να θέτει τα προαναφερόμενα μνημεία για εύλογο χρονικό διάστημα στη διάθεση της Υπηρεσίας αν αυτή το ζητήσει προκειμένου να εκτεθούν στο κοινό εντός ή εκτός της ελληνικής επικράτειας.
- Αν ο κάτοχος κινητού αρχαίου ή ο κύριος αρχαίου ή άλλου κινητού μνημείου αποβιώσει, ο κληρονόμος υποχρεούται να ειδοποιήσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση την Υπηρεσία και να διασφαλίσει προσωρινά τα αντικείμενα μέχρις ότου αυτή επιληφθεί.